XVI, Aissi quo 'l malanans,

XVI.

Aissi quo 'l malanans,

Quant a sas grans dolors

E treballas e plors,

Que solas ni bobans

No 'l fan gaug, tant es grans

Sos dols e sa tristors,

Suy eu, e 'ls ay peiors,

Per lo vescoms prezans

Qu' es mortz, per qu' en deu aver 

Tot Narbones ira e dol, jorn e ser, 

Quar perdut an lur senhor natural; 

Dieus li fassa, s' il platz, lay bon ostal!

Qui cassara engans

Ni malfaitz ni folhors

Ni falses ni trachors,

Ni qui n' er ta membrans

Hueymais d' era enans

Quo 'l vescoms caps d' onors,

Qu' era de pretz senhors

E capdels e gardans?

Aras l' a volgut aver

Nostre senhors et ab se retener,

Que say mest nos non a laissat aital

Ni de Fransa tro 'l rey de Portogal.

Greu mortz, tu fas plorans

Estar ab grans dolors

Ducx et emperadors,

Cavaliers e sarjans,

E donas malestans,

Quar bayssatz lur valors;

Qu' el mielhs dels pus melhors

N' as menat, don es dans,

E grans es talas per ver:

Tan de dol n' ay, qu' a pauc no m lays chazer, 

E nueg e jorn el cor ira mortal,

Que si soan sai tug li Proensal.

E qui fara mais tans

De plazers ni d' amors,

Ni er tan bo secors

A paupres vergonhans!

Qu' elh non era duptans

Ni y garava ricors,

Et era dels melhors,

Paires e capdelhans,

E 'n tug avia poder:

E qu' elh sia mortz, las! e qui s pot tener

Que no s plore ab gran dolor coral,

Quar en sa mort prendem tug dan e mal.

Hueymais er mos afans

Dolens ab grans freiors,

Quan no veirai la flors

Dels frugz ben afruchans

E 'l mielhs e 'l pus amans

Et ab mais de dossors

Et ab mais de lauzors,

E 'l pus humilians

Et ab mais de gran plazer

Que, mil ans a, nuls hom pogues vezer,

Era 'l vescoms N Amalricx dous, lial,

Que de maire non nasquet pus cabal.

Pus dieus non vol deschazer,

Et a luy platz, ben deu a nos plazer;

Mas preguem lo tug ensems a jornal

Qu' elh lo met' al regne celestial.

Jean Esteve.

XV, Ples de tristor, marritz e doloiros

XV.

Ples de tristor, marritz e doloiros

Comens est planh per lo dan remembrar

E per lo dol, que tart deu oblidar,

Que Narbones sosten tant angoissos,

Per la greu mort del senhor de Narbona,

Del vescomt En Amalric mo senhor,

Don deu aver trebalh tota gens bona

E la sua pus lonc temps e maior.

Qui senhor pert aver deu gran dolor,

Quan l' a humil e franc, ses forsa far,

E 'l pot ab be a son voler menar,

Et es senher naturals ab honor;

Doncx perdut l' a Narbones e Narbona,

Don deu esser totz lo pobles ploros,

Quar elh era la pus nobla persona

Per dreg dever que d' est lenguatge fos.

Si de poder estes tan auctoros

Com de dever fazen son benestar,

Fera de si per tot lo mon parlar

Per ardimen, per sen e per faitz bos,

Qu' ab Narbones tot sol et ab Narbona

S' es d' enemicx honratz, don a lauzor

Elh e sas gens, qui liautatz razona,

Quar senhor an ab bona fe amor.

Anc nulh vil fag vergonhos ab follor

Ni ab enjan no 'l vi hom comensar,

Ans s' es volgutz ab liautat menar

Part son poder, fazen faitz de valor,

E plazia 'l tant lo faitz de Narbona

Qu' autres estars non l' era saboros,

Ni anc nulh temps ab voluntat fellona

A son poble non fon contrarios.

Dieus, de salvar las armas poderos,

Per merce us prec que denhetz perdonar,

Senher, si us platz, a l' arma, e luec dar

En paradis entr' els sans pres de vos,

De mo senhor N Amalric de Narbona,

E son poble gardatz de deshonor,

E sos efans, aissi quon dreitz o dona,

Tengan en patz lur terra ses clamor.

Si s pessa ben lo pobles de Narbona

Quals dans li es la mortz de mo senhor,

Del conortar leu non a razon bona,

Ans l' a mout gran qu' en sospir e qu' en plor.

Aissi cum suelh del senhor de Narbona

Chantar ab gaug, ne chanti ab dolor,

Quar l' ai perdut, de que ai ma persona 

Ab marrimen plena de gran tristor.

Giraud Riquier.

XIV, Razos non es que hom deya chantar

XIV.

Razos non es que hom deya chantar

De so don a dolor e marrimen,

Mas mi cove en chantan remembrar

La mort del plus pro e del plus valen

Baro qu' anc fos, mil an a, en Proensa,

Qu' es mortz, don ai ira e malsabensa,

Quar elh era de totz bes ayps complitz,

E per los bos e pels autres grazitz.

A! Proensal, vos devetz tug plorar

L' onrat senhor del Baus, quar veramen,

Pus l' onratz coms mori, a mi non par

Perdessetz, tan cum ar avetz perden,

De pretz lo frug, la flor e la semensa,

En mon senhor En Barral, don dolensa

Ai e mon cor, que tan fort suy marritz

Que ges non cug esser mais esbauditz.

E cavallier e donzelh e joglar

Devon venir en Proensa temen,

Quar selh es mortz que sabia renhar,

Retenen grat de dieu e de la gen,

Si qu' anc ves pretz nulh temps no fes fallensa,

Ni anc no 'l plac nulh' hora recrezensa;

Ar es pretz mortz e paratges delitz

En Proensa, quar elh lor es fallitz.

Ni eu, las! mai no cug per ver trobar

Tan bon senhor, tan franc, tan conoyssen,

Que tot aquo sabia dir e far

Qu' a senhor car cove et estai gen;

Eras es mortz, ai! tan greu penedensa

Sufriran silh qu' avion benvolensa

Ab mon senhor En Barral, que auzitz

Era sos pretz per tot lo mon e ditz.

Dieus, que s laisset per nos en crotz levar,

Per cuy venran li bon a salvamen,

Li denh, si 'l platz, per merce perdonar,

E l' acuella en son regne plazen,

Aissi com elh, a bona chaptenensa,

Acullia en sa cort de plazensa;

E 'l salv' e 'l gui' aissi sans Esperitz,

Cum elh era a pretz capdelhs e guitz.

Si per l' onrat frug de bona semensa

Que a laissat lo pros bars en Proensa

No fos que es de pretz sims e razitz,

Ieu me fora de chantar relenquitz.

De selh o dic cuy es lo Baus gequitz,

Quar elh es sai de pretz sims e razitz.

Paulet de Marseille.