Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris salvaire. Mostrar tots els missatges
Es mostren els missatges amb l'etiqueta de comentaris salvaire. Mostrar tots els missatges

divendres, 20 d’octubre del 2023

XVII, Ihesum Crist, nostre Salvaire,

XVII.


Ihesum Crist, nostre Salvaire, 

Per salvar nasquet de maire,

Salut fes e mandet faire,

Car sel que la fai l' aten.


Aiso es gran cortezia,

Qui salva que salvat sia;

Qui autre a salut guia

Venir deu a salvamen.


So es qui la gen marrida

Viest e pays e los ajuda,

Sel jorn lur salva la vida

E de la mort los defen.


Car qui so non lur faria,

Fams e freg e malautia

E dolor los aussiria,

En aissi nostre vezen.


Mas sel que ben o vol faire,

Can lor ve la pena traire,

Salva los et es salvaire,

Segon lo mieu essien.


Per que hom que salut vuelha,

De salut faire no s tuelha;

E cora que salut cuelha,

Semen la primieiramen.


Car qui vol cuillir avena

Primieiramen la semena,

E qui semena en pena

Aquel cuelh en jauzimen.


Aus tu que amas l' anona

E deziras la corona?

Qui so que ama non dona,

So que desira non pren.


Aus tu que as draps e pelhas,

E vezes de freg vermelhas

Las gens, e claus tas aurelhas

A lur votz, cant van queren?


Tu quiers a dieu mantas causas;

Fols iest, car parlar li n' auzas;

Dieus a sas aurelhas clauzas

A ta votz, que no t' enten.


Aiso es mezura granda,

Qui no fai so que dieus manda

L' enemix l' a en sa landa,

L' arma metra en turmen.


De sens nos demanda tot dia

Can los paures nos envia;

E dis que qui lur daria

Demandes seguramen.


Ja negus hom que dieu creza

Non amassara rigueza,

Que ill pietatz e ill grineza

Li fay despendre l' argen.


No us pessetz qu' en una plassa

Merces ab gran aver jassa,

Que l' avers la merce cassa

E 'l merces l' aver despen.


Merces es cauza tan larga

Que de be faire no s targa,

Aver e peccat descarga

A son don cominalmen.


Merces vol, e dieus o manda,

Que hom son aver espanda

Lai on es nessieira granda,

E dieus ren en per un cen.


Dieus comanda c' om entenda

Sos comans, e qu' els aprenda;

E c' om sos vezis reprenda,

Can n' aura conoissimen.


Mas sel que lauza folia

E no blasma ni castia

Malvatz faitz, ni los desfia,

Pecc' ab doble falhimen.


Per que cascus en sa vida

De l' obra que l' es cobida,

Mentre que 'l clartat lo guida,

Deuria obrar lialmen.

Car qui fai delial obra,

Segon c' a servit o cobra,

E croy guizardo li sobra,

E 'n tray pena e turmen.


Aus tu que cantas las messas

E fas a dieu tas promessas?

Si no so sanas tas pessas,

Obras a ton dampnamen.


Sel que fai lo sagrifizi

No s tanh que s pes nuil mal vizi,

Ni qu' en aquel panh s' afizi,

Mas sol el sant sagramen.


Aus tu que as las grans terras

E per pus fas plag e guerras?

Del tort don manjas ni ferras

Rendras comt' al jutjamen.


Pueys que dieus t' a dat ton vieure

E que cobeitat t' enieure,

Dregz es c' al turmen te lieure

E que t tola 'l remanen.


Aus tu que tens las bailias

E que fas las simonias?

S' enans la mort no t castias,

Pueys no y as conseguimen.

Car si ab enjan baileyas,

Ab erguelh et ab enveyas,

Vas yfern cre que sopleyas,

Car fas l' obra falsamen.


Aus tu que te fas legista

E tols l' autruy dreg a vista?

Al partir n' er t' arma trista,

S' as mal jutjada la gen.


Tu que dizes que dreg sabes,

E per cobeitat t' entra bes,

Vas yfern cre qu' en sotz sabl' es

Plus c' om que dreg non enten.


Aus tu que gleyza governas

E cobeitas e campernas

L' autruy dreg? del tort t' infernas,

Si caritat no t defen.


Car si a tort escumenjas,

De tu meteis cre que t venjas,

Que no s tanh las gens destrenjas

Mas tant c' a razon cossen.


Mas sel sec via segura

Qu' en totz sos fatz met mezura, 

Car caritatz e drechura

Lo conduc a salvamen.

Aus tu que donas mezinas

E que jutjas las orinas?

Si tas obras no so finas,

A tort galias la gen.


Tu que sabes de fezica,

E no t prezas una fica,

Qu' el ben e lo mal te gica,

Tal fals obra t sobrepren.


Aus tu qu' en orde t' apaissas

E sojornas e t' engraissas?

Pertz te, si ta regla laissas,

Ni fas fol captenemen.


Pus c' a dieu son vot non tenes

E qu' en tos fatz lo malmenes,

Dreitz es c' a la mort o penes,

Sitot estas en coven.


Aus tu que fas compras e vendas, 

Falsa caresma e calendas,

Tan qu' en aquel fag entendas?

T' arma engana s e s ven.


Pus que tos vezis enganas

Ab fals pes, ab falsas canas,

Dieus te met ab las soanas

Com fals deniers c' om no pren.

Aus tu que dizes lauzenjas

E que de mal dir desrenjas?

Fols yest, si las gens blanstenjas

Sinon per castiamen.


Car si de mal dir t' esforsas,

Fas que fols, si be t deportas,

Que no s tanh las jens remordas,

Car peccas y mortalmen.


Aus tu que trop voles beure

E la nueg te colgas ieure

Tro 'l dema? non es desueure

Que as begut eyssamen.


E cant as ta test' armada

De vil cor, e l' a levada,

Mot yest en sola balada

Qu' escarmisson t' en la jen.


Aus tu que trop te enfrunas

De manjar, e pauc enduras?

Si 'n est segle no dejunas,

L' autre t deu far espaven.


Car qui en manjar non met tenpre

E fai son dieu de son ventre,

Dreg es que dieus deseguentre

Lo laisse al jutjamen.

Aus tu que toles ni enblas?

Las! com de paor non trenblas!

Can prens l' autruy que non rendas,

Mot as malvat ardimen.


Erguel y fas e sobreyra

E t' arma sec avol feyra,

E 'l cors, si es qui l' engueyra,

Pot n' esser pendut al ven.


Tu qu' en adulter' intendes

E garas que no t' esmendes,

Pel delieg c' al cors cossentes

Seras punitz malamen.


Pus qu' en peccat te delieitas,

E ton criator despeytas,

Auias qual loguier en penras:

Dolor, pena e turmen.


Aus tu que obras ab uzura

E metz dieu a no t' en cura?

So que la gen paubr' endura

Manjas e beves soven.


Sabes doncx, pus l' autruy brost as

Ab gran tort, ab paucas sostas,

Un jorn ve que so qu' ajostas

Ira tot cominalmen.

Aquel jorn deu far fereza

A sels que an cobezeza,

Que moble d' un' egaleza

Auran li paubr' e 'l manen.


Aquel jorn es de cossire,

Car dieu trac per nos martire,

E 'l jorn que mort, al ver dire,

Abduy porton espaven.


E si d' aquetz dos membrava

Ad home, e pueys peccava,

Malvestat vey qu' el sostcava,

Et es del tot negligen.


Aus tu que as ren destruchas

Las monedas que trabuchas?

Per un deniers que n' estuchas

En tols X. a l' autra gen.


Si tot ho fas a presensa,

E no prenes penedensa

Tu cairas en la centensa

De dieu pair' omnipoten.


No m par c' aia de dieu cura 

Ni c' ame dieu ni drechura

Qui franch la leial mezura,

E la malvaiza concen.

Aus tu que yest laoraires

E que yest malvais bolaires?

Plus lag falhes c' autre laires,

Si mens terras ni renden.


Car si l' autruy dreg cobeitas

E 'n giques las vias dreitas,

Sabes qual loguier enpleitas?

Mort que t penra soptamen.


Aus tu que tos jornals loias

E pueis de l' obrar t' enoias?

Dels morts cre que t' apropias,

S' as falsat ton covinen.


Pos quecx, segon sa manieira,

Deu far obra drechurieira,

E, si sec aital carreira,

Pot vieure mot leialmen.


Estay donc en penedensa,

Et aias ferma crezensa,

E non cobeitar gran sensa

Ni 'l ben d' aquest mon dolen.


Car tot cant es ni ja sia

Aur, aver e manentia

No val res ses la paria

Del paire omnipoten.

Doncx pos las vanitatz vezes

D' aquest mon, per que non crezes

Aquel que fo mortz e prezes

Per nostre desliuramen?


Qu' el te mostra doas vias,

E potz chauzir, se vezias;

E si la meillor non trias,

Ta clartatz no t val nien.


Doncx ben yest fols, si non gardas,

Cant t' apatiscas ni t lardas

Que tu mezeuses non tardas

Ni t metas en fuec arden.


Tu qu' els deleitz del mon voles

Homs o femnas, ren no t doles;

De tos tortz, cor que trascoles,

Auras ir' e marrimen.


Pensat doncx, cant ti sojornas,

Don moguis ni en que tornas,

Car sobremal t' arm' enfornas

En trebaill et en tormen.


Mas cobreras, si t castias,

Sol dezesperatz no t sias,

Que dieus ti vol, si 'l volias,

Et as molt bon partimen.

Pos que tal patz podes faire,

Que atendes doncx, peccaire,

Que 'l mortz no t sostera gaire,

Ans te penra sopdanamen.


Estai doncx en penedensa

Et aias ferma credensa,

E reten en sovinensa

Sel que t formet de nien.


Dieus te fes a sa semblansa,

Membre t doncx la crox e 'l lansa

E 'l trebaill e ill malanansa

Qu' el trais pel tieu garimen.


Las! ben mot ti pot retraire

Lo senhers qu' es caps e paire

Que dels tieus tortz fo penaire

E soffri mort e turmen.


Pensat doncx en ton coratge,

Mentre que yest el passatge,

Pos per te met tan car gatge,

Que segas son mandamen.


Dieus non vol sias toleire,

E vol cregas ton preveire

Qu' els bens que t mostra deves creire

Senes tot corrumpamen.

Aia s merce e largueza,

E renha ab leialeza,

E gurp tort et avareza

E tot fals perpauzamen.


Et enpres, s' en aissi renhas

Ni tant en tos fais t' estrenhas,

Segurs siest c' a la mort veinhas

Vas Ihesu Crist qui t' aten.


Preguem doncx qui ns apana

E pres per nos carn humana,

Que ns don far via sertana

Com tengam ves lui breumen.


E preguem sa doussa maire

Que ns enseigne e ns esclaire

Ab son filh et ab son paire

Tan per qu' en siam jauzen.


E tug digam en Amen

Gratias al seinhor valen,

Que el nos gart del tormen

D' enfern orrible e puden.

Amen.


Pierre Cardinal.

dimarts, 17 d’octubre del 2023

III. En honor del Paire en cui es

III.


En honor del Paire en cui es

Totz poders e tota vertatz

Et el Filh totz sens e totz gratz,

Et el sanh Esperit totz bes,

Devem creire l' un e totz tres,

Qu' ieu sai que 'l sanhta Trinitatz

Es vers dieus e vers perdonaire,

Vera merces e vers salvaire,

Per qu' ieu dels mortals falhimens

Qu' ai fagz en ditz ni en pessan

Ab fals motz ni ab mal obran,

Mi ren colpables penedens.


Senhors, pus sai nos a trames,

Per cardenals e per legatz,

Absol selh qu' es en luec pauzatz

De sanh Peire, a cui promes

Qu' en cel et en terra pogues

Solver quascun de sos peccatz;

Qui so non cre, al mieu veiaire,

Fals es e felos e trichaire,

E de nostra ley mescrezens;

E qui no se vol trair' enan

De far la crotz, al mieu semblan,

Non es a dieu obediens.


Qui fai la crotz mout l' es ben pres,

Qu' el pus valens e 'l pus prezatz

Er si reman flacx e malvatz,

E 'l pus avols francx e cortes,

Si va, et no 'l falhira res,

Ans er del tot mons e lavatz,

E ja no 'l cal tondre ni raire

Ni en estreg orde maltraire,

Que dieus lur sera vers guirens

A totz selhs que per lui iran

Venjar l' anta qu' els Turc nos fan,

Que totas autras antas vens.


Ar hi fai mout gran nescies,

E son dan rica poestatz,

Quan tolh las autrui heretatz

Ni bast castelhs, tors ni pares;

E 'l cuia mout aver conques,

Menhs a q' us paupres despulhatz;

Qu' el Lazer non avia guaire,

E 'l ricx que no li volc ben faire

Valc a la mort pauc son argens:

Guart si donc qui tolh ab enjan,

Que selh qu' avia d' aver tan

Fon caitius, e 'l paupres manens.


Ben volgra qu' el reys dels Frances

E 'l reys engles fezesson patz,

Et aquel fora pus onratz,

Per dieu, qui premiers la volgues;

E ja no 'l mermera sos ces,

Ans fora el cel coronatz;

E 'l reys de Polh' e l' emperaire

Fosson abdui amic e fraire,

Tro fos cobratz lo monimens,

Qu' aissi cum sai perdonaran,

Sapchatz qu' aital perdon auran

Lai on er faigz lo jutjamens.

Gloriosa, en cui merces

Es e vera virginitatz,

Lums et estela e clardatz,

Salutz et esperansa e fes,

En cui vers dieus per nos si mes,

Per totz nos peccadors preyatz

Vostre dous filh e vostre paire,

De cui vos etz filha e maire;

Regina doussa, resplandens,

C' om traya vostra ley enan,

E nos don forsa e poder gran

Sobr' els Turcx felos mescrezens.


Pons de Capdueil.